Po trzech rozbiorach Rzeczypospolitej, jakie nastąpiły w latach 1772, 1793 i 1795, mapa Europy zubożała. Wydarzenia sprokurowane przez państwa ościenne, Prusy, Austrię i Rosję, wymazały granice naszego kraju, dzieląc jego obszar pomiędzy siebie. Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 rozegrało się na terenie zaboru pruskiego, który wchłonął te ziemie na mocy II rozbioru Polski w 1793 roku. Wyjątkowość regionu przejawiała się w niezachwianej walce, nie tylko orężem, ale przede wszystkim na polu XIX-wiecznych idei gospodarczych. Pozytywistyczne treści i postaci wybitnych Wielkopolan, jak np. Karol Marcinkowski, Edward Raczyński, Tytus Działyński, Hipolit Cegielski, August Cieszkowski, Dezydery Chłapowski, Walenty Stefański, czy księża: Augustyn Szamarzewski i Piotr Wawrzyniak doprowadziły do wyjątkowej sytuacji konkurencyjności Polaków wobec Niemców. Sytuacja polityczna zmusiła polskich patriotów do przeciwdziałania polityce germanizacyjnej Wielkopolski.

Takie podstawy organizacyjne, wyjątkowa solidarność i poczucie tożsamości narodowej pozwoliły na stworzenie podwalin pod przyszłe Powstanie. Oczywiście nie zapomniano o potrzebie tworzenia struktur wojskowych, które stanowić miały w przyszłości podstawę rozgrywki militarnej. Taką działalność prowadziła Polska Organizacja Wojskowa zaboru pruskiego, tworzono gniazda Towarzystwa Gimnastyczego „Sokół”, którego zadaniem było krzewienie postaw patriotycznych wśród młodzieży. Należy pamiętać, że polscy obywatele państwa niemieckiego odbywali służbę wojskową jako poborowi i brali udział w walkach na frontach I wojny światowej (1914-1918), zdobywając wojenne doświadczenie. W okresie poprzedzającym wybuch Powstania Polacy starali się zdominować formacje porządkowe Służby Straży i Bezpieczeństwa – co się w dużej mierze udało, a także utworzyć Straż Obywatelską (przemianowaną na Straż Ludową). Pozwoliło to na postawienie w stan gotowości bojowej zwartych oddziałów zdolnych do akcji zaczepnych.

Powstanie Wielkopolskie było kamieniem milowym, który Wielkopolanie przyłożyli do wspólnego, najważniejszego zadania dla ówczesnego pokolenia Polaków, tj. odzyskania niepodległości. Po jej odzyskaniu Polacy stali przed równie doniosłym zadaniem – odbudową i scaleniem kraju, podzielonego na trzy różne administracyjnie, etnicznie, czy społecznie części. W tej powojennej odbudowie, ze względu na fakt bycia najbardziej rozwiniętym regionem “nowej Polski”, kluczową rolę odegrała Wielkopolska oraz Wielkopolanie.

Projekt “Wielkopolska 1917 – 1922 – tu ponownie narodziła się Polska” będzie składał się z dwóch fundamentów. Z jednej strony zostanie opublikowanych szereg tekstów traktujących o roli Powstania Wielkopolskiego w odzyskaniu niepodległości, a z drugiej strony będzie traktował o okresie już po jej odzyskaniu, tj. o szeroko pojętym wkładzie Wielkopolski i wielkopolan w odbudowę kraju w takich dziedzinach jak nauka, przemysł, gospodarka, relacje społeczne, emancypacja kobiet, sport, edukacja, itd.

Celem realizacji zadania jest potrzeba upamiętnienia Wielkopolan i pokazania ich wielkiego wkładu w odzyskanie niepodległości, a następnie odbudową państwa polskiego poprzez wykorzystanie narzędzi internetowych oraz atrakcyjnych materiałów multimedialnych.

Autor:

Piotr Błaszczyk

Skip to content