Jan Droździk pośród kadry 16 Pułku Ułanów
Co to znaczy mieć ułańską fantazję? Bohater dzisiejszej opowieści był „ułanem” całe życie, choć tylko przez pewien czas dosłownie. Powstaniec, żołnierz i obywatel. Nader często był powoływany do działania własną ułańską fantazją. Jego barwna postać pamiętana jest już tylko przez nielicznych, a przecież gdyby jego szabla potrafiła mówić, usłyszelibyśmy z pewnością niejedną, na scenariusz filmowy zasługującą, opowieść. Przypominamy człowieka zwyczajnego i zupełnie niezwykłego zarazem.
Droździk Jan (1885 – 1973)
Urodził się 14.12.1885 r. w Łężcach. Był synem Szczepana (ur. 05.12.1855 r. w Ławicy) i Katarzyny z domu Rój (zm. 01.10.1939 r.)
Ukończył 4 klasową Szkołę Powszechną. W latach 1907 – 1910 odbył zasadniczą służbę wojskową w armii pruskiej.
Po wyjściu z wojska w 1910 r. rozpoczął pracę w kopalni węgla kamiennego w Hamborn w Niemczech, gdzie pracował do wybuchu I wojny światowej. Po wybuchu wojny ponownie wcielony do armii pruskiej. Służył kolejno w 4. szwadronie 5. Westfalskiego Pułku Ułanów, w I. Rezerwowej Zajezdni Koni w Munster, w 22. Pułku Artylerii Polowej – Bateria Rezerwowa w Munster, w 5. Ciężkiej Kolumnie Amunicyjnej w Loan. Zwolniony z wojska 14.12.1918 r. z Lekkiej Kolumny Amunicyjnej 6. Wrocławskiego Pułku Artylerii Polowej w Giesen. Jego starszy brat Florian (ur. 21.08.1882 r.) również został wcielony do armii pruskiej i poległ w boju 08.02.1915 r. Po powrocie z wojny 08.01.1919 r. wstąpił do oddziału powstańczego w Sierakowie i walczył jako ochotnik w starciach na odcinku Sieraków, Kolno, Kamionna, Gralewo i Miały. Od 01.06.1919 r. służył w 2. szwadronie 16. Pułku Ułanów Poznańskich.
16. Pułk Ułanów Wielkopolskich wkroczył do Bydgoszczy 24 I 1920 r
W styczniu 1920 roku wraz z pułkiem wkraczał do Bydgoszczy w tryumfalnym pochodzie przyłączania do macierzy ziem przyznanych Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego. Kiedy zapłonęły nowym ogniem walki na wschodnich kresach Rzeczpospolitej, 9 III 1920 roku pułk wyrusza na wschód, gdzie zostaje przydzielony do V Brygady Kawalerii, a następnie IV BK. Podczas działań wojennych pułk walczył głównie na froncie ukraińskim. Wziął między innymi udział w zagonie na Koziatyn. W ostatniej dekadzie lipca i pierwszej dekadzie sierpnia walczył z 1. Armią Konną Budionnego między innymi pod Szczurowicami (26 – 28 lipca).
Szarża 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich
W bitwie tej odniósł znaczące zwycięstwo. Chwała, jaką okryły się pułkowe sztandary, została upamiętniona świętem pułkowym ustanowionym na 26 lipca. Między 9 a 15 sierpnia brygada w składzie 3 i 7 oraz 16. pułki ułanów i 2. Dywizjon Artylerii Konnej po kolejnych setkach godzin marszów w szyku kawaleryjskim, została skoncentrowana w rejonie Lublina i Cycowa na północ od Rejowca. Po walkach o Cyców 16 sierpnia 1920 r. brygada przeszła 17 sierpnia do pościgu za nieprzyjacielem. 20 sierpnia pod Milejczycami 16. Pułk Ułanów pod dowództwem mjr. Kmicic-Skrzyńskiego zniszczył sowiecką grupę uderzeniową artylerii ciężkiej.
Mapka działań bojowych 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich
Ułani zdobyli wszystkie działa jednostki – 24 armaty i 13 haubic. Według danych sowieckich ich starty wyniosły 49 dowódców i 1613 żołnierzy oraz 1441 koni (przed walką grupa liczyła 3155 żołnierzy i 1729 koni). Po przeorganizowaniu 4. Brygady Jazdy 7. i 16. pułk ułanów oraz dywizjon rtm. Zapolskiego z Grupy mjr. Jaworskiego połączono w Brygadę „B” pod dowództwem mjr. Kazimierza Piaseckiego. W ciągłych marszach we wrześniu grupa wzmocniona 41. pułkiem piechoty, przez 3 tygodnie toczyła walki z dwiema litewskimi dywizjami piechoty w trójkącie Augustów – Sejny – Suwałki. Jednostka pozostaje niemal w ciągłym ogniu walki, ścierając się z wojskami bolszewickimi i litewskimi. W dniach 10 – 14 października brygada, wzmocniona innymi jednostkami jazdy, przeprowadziła zagon na Krzywicze na północny wschód od Mińska i zakończyła działania wojenne. Od października 1920 brygada pełni służbę na linii demarkacyjnej. 16. pułk stacjonuje wówczas w miejscowości Głębokie. 25 listopada pułk wrócił do Bydgoszczy.
Odznaka 16 pułku ułanów
Cały ten szlak przebył, niejednokrotnie podrywając pododdział do szarży, Jan Droździk. W walkach 1920 r. został ranny w płuco i nadgarstek prawej ręki. Za czyny bojowe został dnia 24.02.1920 r. odznaczony Krzyżem Walecznych (nr 1792).
Droździk Jan Krzyż Walecznych
W 1921 roku awansował do stopnia plutonowego. Ochotniczo służył do 31.07.1921 r. Dzień później 01.08.1921 r. zaciągnął się jako żołnierz zawodowy do 16. Pułku Ułanów w Bydgoszczy. Wówczas zamieszkiwał przy ul. Szubińskiej 58. To adres stacjonowania jednostki. W stan spoczynku został przeniesiony 31.05.1930 r. i zwolniony do rezerwy 31.06.1930 r. w stopniu starszego wachmistrza.
Dyplom na odejście z wojska Droździk Jan
Po powrocie do Sierakowa zamieszkał przy ul. Chrobrego 26. W latach 1930 – 1939 utrzymywał się z emerytury wojskowej. W tym czasie był członkiem Koła Związku Inwalidów Wojennych R.P. w Sierakowie. Przez jakiś czas nawet drugim wiceprzewodniczącym zarządu koła (został wybrany w roku 1933). Był także członkiem Związku Podoficerów Rezerwy. Po wyborach samorządowych 1933 roku został wybrany zastępcą radnego Rady Miasta Sierakowa z jedynej wystawionej listy – Narodowego Bloku Gospodarczego. Ponownie został zmobilizowany do wojska przed wybuchem II wojny światowej. Walczył w kampanii wrześniowej w bitwie pod Kutnem. Po kapitulacji wrócił do Sierakowa. W czasie okupacji hitlerowskiej pracował w Spółce Skupu Bydła w Sierakowie od października 1939 r. aż do końca wojny. Z opowieści, jaki Jan Droździk snuł na spotkaniach rodzinnych, wynika, że pod koniec wojny wycofujący się z Sierakowa, pod naporem nadciągającego frontu, Niemcy zamierzali wysadzić most na Warcie. Razem z kolegami, głośną wrzawą i wystrzałami, sprawiając wrażenie liczniejszych nacierających sił, przepłoszyli Niemców i doprowadzili do ich ucieczki. Ile prawdy jest w tych opowieściach, nie wiadomo. Pewne jest jednak, że Pan Jan przechowywał nielegalny rewolwer, miał więc z czego strzelać. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Sierakowa został na krótki czas pierwszym komendantem posterunku Milicji Obywatelskiej w Sierakowie. Po zakończeniu pełnienia tej funkcji ponownie pracował w Spółce Skupu Bydła jako klasyfikator do roku 1949. Od 15.02.1949 r. rozpoczął pracę w GS Sieraków jako woźnica rozwożący towary do poszczególnych placówek „Samopomocy Chłopskiej”. Dnia 25.04.1957 r. uległ wypadkowi w pracy, spadł z wozu i uszkodził kręgosłup. W związku z tym dnia 07.08.1958 r. Wojewódzka Komisja Lekarska uznała go za inwalidę drugiej grupy. Później od 16.02.1958 r. do 10.11.1969 r. był zatrudniony w Spółdzielni Inwalidów Ochrony Obiektów i Usług Różnych w Poznaniu, Oddział Terenowy w Międzychodzie jako strażnik. Zrezygnował z tej pracy 04.11.1969 r. na własną prośbę. Po 1945 roku aż do śmierci mieszkał przy ul. Chrobrego 8 w Sierakowie.
Dnia 31.01.1972 r. za udział w Powstaniu Wielkopolskim został awansowany na stopień podporucznika. Był członek ZBoWiD koło Sieraków od 30.10.1957 r. (nr ewidencyjny Okręgu 209336). Był także od 05.08.1945 r. członkiem Związku Inwalidów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Zjednoczonego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Jako członek założyciel Towarzystwa Miłośników Ziemi Sierakowskiej współtworzył w 1958 r. tę pierwszą społeczną organizację obywateli w mieście. Był członkiem Spółdzielni Inwalidów Ochrony Obiektów i Usług Różnych oraz Gminnej Spółdzielni w Sierakowie (od 11.12.1948 r.). Człowiek ideowy i bardzo aktywny społecznie. Angażował się w pracach Związku Emerytów i Rencistów Województwa Poznańskiego oraz Związku Zawodowego Pracowników Spółdzielczości Pracy (od 16.02.1958 r.). W 1945 roku wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a po jej przekształceniu został członkiem PZPR (od 15.12.1948 r.). Był także członek ORMO. Będąc sędziwym już człowiekiem, interesował się polityką. Lubił wspominać własne wyczyny powodowane ułańską fantazją. Był bardzo barwną postacią. Podobno w latach sześćdziesiątych otwierał pochody pierwszomajowe w Sierakowie, jadąc na ich czele na białym koniu, którego pożyczał na tę okazję od Wiktora Dragońskiego, rzeźnika z Sierakowa. Wznosił przy tym do góry swoją starą szablę, pamiętającą czasy wojny polsko-bolszewickiej. Inni wspominają go maszerującego na czele pochodu po wydaniu komendy do marszu. Dzisiejsze oceny jego aktywności społecznej, oparte wyłącznie na schematycznym deprecjonowaniu przynależności partyjnej, byłyby skrajnie niesprawiedliwe. Zmarł 07.07.1973 r. w Sierakowie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Sierakowie.
Żonaty z Józefą z domu Patan (ur. 16.03.1894 r. w Opalenicy, zm. 30.11.1974 r., córka Piotra i Teofili z domu Grześkowiak). Dzieci: Florian, Janina (1922), Czesław Ignacy (1928) i Jan (1934).
Odznaczony: Krzyżem Walecznych (nr 1792 z 24.02.1920 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (08.01.1969 r.), Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (14.08.1958 r.), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918 – 1921 (08.11.1928 r.), Medalem X-lecia Odzyskania Niepodległości (21.12.1928 r.), Odznaką Honorową Frontu Pomorskiego 1920, Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich (1922), Odznaką Pamiątkową 16. Pułku Ułanów, Odznaką Tysiąclecia Państwa Polskiego (1966), Odznaką ORMO (01.05.1953 r.)
Cześć jego pamięci.
Źródła:
Kosiarski Kazimierz, Zarys historji wojennej 16-go pułku ułanów, 1929;
Borowski Witold: Biogram Jana Droździka (maszynopis).
Zdjęcia, dokumenty i informacje od wnuka Bogdana Droździka zebrane i opracowane w sierpniu 2018 r.;
Wielki Almanach Powstańców i Bojowników Niepodległości Ziemi Sierakowsko-Międzychodzkiej, Tom I, pod redakcją Romana Chalasz, biogram Jana Droździka (maszynopis);
Autor:
Roman Chalasz
sierakowhistorianieznana.pl
