Ziemia spłynęła krwią

Karczma stała pośród urokliwych lasów i łąk. Należała do Żyda, który dawał pracę okolicznym mieszkańcom w tartaku, a po godzinach strawę i alkohol. W ten sposób wypłacane ludziom pobory wracały do jego kieszeni. Czas płynął spokojnie i monotonnie. Pewnego dnia w osadzie pojawili się żołnierze obcych wojsk. Polacy w obronie sięgnęli po broń. Walka była gwałtowna i niezwykle krwawa. Ziemia spłynęła krwią, a miejsce powyższych wydarzeń od tej pory zyskało nazwę Czerwieniec. Trupy miały leżeć tutaj aż dwa lata…

Czerwieńca nie ma już dziś na mapie, a w jego miejscu rosną lasy Puszczy Pyzdrskiej. Pamiętają o nim jedynie mieszkańcy okolicznych wsi. Powtarzają również następnym pokoleniom informację, że Czerwieniec miał krwawą historię. Miała tutaj zostać stoczona potyczka. Powstały rozbieżności co do epoki, kiedy miała ona miejsce. Jedni mówią, że było to podczas Powstania Styczniowego, inni, że podczas najazdu szwedzkiego. Warto w tym miejscu wspomnieć, że niedaleko Czerwieńca, pomiędzy Starym Borowcem a Grodźcem doszło do walk w okresie Powstania Styczniowego. Ich „pamiątką” jest zbiorowa mogiła poległych powstańców na cmentarzu w Grodźcu oraz mogiła w Piskorach. Wszyscy są zgodni, że starcie w Czerwieńcu było krwawe i wydarzyło się w bezpośredniej okolicy wspomnianej karczmy, która istniała przy głównej trasie pomiędzy Stawiszynem a Królikowem, czyli przy tzw. Trasie Królikowskiej. Miała ona jeszcze istnieć w latach pięćdziesiątych XX wieku. Nikt do tej pory nie spisał historii potyczki w Czerwieńcu, więc ciężko o jakiekolwiek archiwalia na ten temat. W dwudziestoleciu międzywojennym w skład osady Czerwieniec wchodziły prywatne lasy. Międzywojenni właściciele prywatnego lasu Czerwieniec (główni) to: Maurycy Heyman (Heiman, Hejman) – od 1902 do 1934 roku, po śmierci Maurycego Heymana, spadkobiercami majątku zostali Zofia Heymanówna i Marcin Heyman (50%) oraz Sary vel Karoliny Heymanowej wraz z mężem Teofilem Kowalskim (50%). Od nich osadę Czerwieniec odkupił Leon Jedwab we wrześniu 1934 r., Erlich i Englowie z Kalisza od 1937 r. (tymczasowo), potem znów Leon Jedwab. Gajowym lasów Czerwieniec w 1935 roku był Władysław Skibiński. W dwudziestoleciu     międzywojennym

las Czerwieniec często był zaniedbany, szkodniki niszczyły drzewa, dochodziło do kradzieży drewna (ze wskazaniem jako sprawców mieszkańców pobliskiego Stawiszyna – majątek Czerwieniec powiatu kaliskiego, sygnatura 3300, Archiwum Państwowe w Poznaniu), dochodziło do samowolnej wycinki drzew przez właścicieli (co doprowadzało do powstawania piasków lotnych – właściciel powoływał się na przepisy z 1903 r., które zezwalały na takową wycinkę; polskie przepisy stały wobec nich w opozycji). Ze względu na słaby stan drzewostanu w latach dwudziestych XX wieku (drzewa usychały w wieku 15-20 lat), Obwodowy Komisarz Państwowej Ochrony Lasów w Koninie zalecał wycięcie sporej części lasu i nasadzenie nowych drzew.

Racjonalna gospodarka lasu przez prywatnego właściciela rozpoczęła się dopiero od roku 1935. Pojawiły się nowe nasadzenia, a nawet szkółka sosnowa o powierzchni 20 arów. W 1937 r. Leon Jedwab został sądownie zawieszony jako prawny właściciel. Osada Czerwieniec weszła na chwilę w posiadanie Erlicha i Englów z Kalisza, by następnie powrócić do Leona Jedwabia, jako współwłaściciela. Zasadniczo przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego, jej krańce były odsprzedawane po małych częściach innym ludziom, przez głównych właścicieli. Lasy majątku Czerwieniec na dzień 20 maja 1937 roku miały powierzchnię 261,19 ha.

Galeria

Bibliografia

• Przesłania ustne mieszkańców Jarantowa Kolonii, Jarantowa oraz Stawiszyna
• Majątek Czerwieniec powiatu kaliskiego, sygnatura 53/296/0/5.47/3300, Archiwum Państwowe w Poznaniu
• Parcelacja nieruchomości ziemskiej folwarku osada Czerwieniec, sygnatura 11/3/0/462, Archiwum Państwowe w Kaliszu
• Plany i programy gospodarcze oraz inne materiały dotyczące lasu prywatnego majątek Czerwieniec Stawiszyński, sygnatura 11/3/0/347, Archiwum Państwowe w Kaliszu.

Polecamy